๑. สถาบันฯ จัดตั้งขึ้นตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้ง (องค์การมหาชน) พ.ศ. ๒๕๕๔ เป็นหน่วยงานของรัฐในรูปแบบองค์การมหาชนและเป็นนิติบุคคลในการกำกับดูแลของนายกรัฐมนตรี เป็นหน่วยงานที่ไม่แสวงหากำไร ตามมาตรา ๔ มาตรา ๕ และมาตรา ๔๐ แห่งพระราชกฤษฎีกาดังกล่าว สถาบันฯ มีวัตถุประสงค์ในการจัดตั้งตามมาตรา ๗ แห่งพระราชกฤษฎีกาฯ ดังนี้
                    (๑) ดำเนินการศึกษาวิจัยและพัฒนาระบบคุณวุฒิวิชาชีพ
                    (๒) ส่งเสริมและสนับสนุนกลุ่มอาชีพหรือกลุ่มวิชาชีพในการจัดทำมาตรฐานอาชีพ
                    (๓) ให้การรับรององค์กรที่มีหน้าที่รับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพ
                    (๔) เป็นศูนย์กลางข้อมูลเกี่ยวกับระบบคุณวุฒิวิชาชีพและมาตรฐานอาชีพ
                    (๕) ติดตามและประเมินผลองค์กรที่มีหน้าที่รับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพ รวมทั้งระบบคุณวุฒิวิชาชีพเพื่อให้การดำเนินการเป็นไปด้วยความโปร่งใสและยุติธรรม
                    (๖) ส่งเสริม สนับสนุน และประสานความร่วมมือกับสถานศึกษา ศูนย์หรือสถาบันฝึกอบรมสถานประกอบการ หน่วยงานของรัฐ และองค์กรเอกชนในการเผยแพร่ระบบคุณวุฒิวิชาชีพและมาตรฐานอาชีพ
         ๒. สถาบันฯ ศึกษาวิจัยและพัฒนาระบบคุณวุฒิวิชาชีพ ส่งเสริมสนับสนุนกลุ่มอาชีพ หรือกลุ่มวิชาชีพในการจัดทำมาตรฐานอาชีพ โดยไม่รวมถึงวิชาชีพขององค์กรวิชาชีพที่มีกฎหมายจัดตั้งขึ้นเป็นการเฉพาะ เช่น แพทย์ พยาบาล วิศวกร ผู้ตรวจสอบบัญชีรับอนุญาต ทนายความ เป็นต้น เพื่อพัฒนาระบบคุณวุฒิวิชาชีพ ด้านการศึกษา พัฒนากำลังคนของประเทศให้มีประสิทธิภาพ มีสมรรถนะ ความรู้ ทักษะ และความสามารถในการทำงานตามมาตรฐานอาชีพที่สอดคล้องกับความต้องการของตลาดแรงงานมากยิ่งขึ้น โดยการขับเคลื่อนประเทศไปสู่การเป็นเศรษฐกิจสังคมฐานความรู้ ยกระดับการผลิตและการบริการที่ใช้องค์ความรู้และการพัฒนานวัตกรรมใหม่ในการเข้าสู่ประชาคมอาเซียน โดยสถาบันฯ ให้การรับรององค์กรที่มีหน้าที่รับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพที่สถาบันฯ กำหนด ทั้งหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน เพื่อให้องค์กรฯ นั้น ดำเนินการทดสอบสมรรถนะของผู้เข้ารับการประเมิน (ผู้เข้าทดสอบ) หากผู้นั้นสอบผ่านตามมาตรฐานอาชีพและชั้นในสาขาวิชาชีพนั้น สถาบันฯ จะออกใบประกาศนียบัตรคุณวุฒิวิชาชีพ และหนังสือรับรองมาตรฐานอาชีพให้แก่บุคคลนั้น โดยเรียกเก็บค่าธรรมเนียมทางวิชาการ การดำเนินกิจการของสถาบันฯ ได้รับการจัดสรรงบประมาณประจำปีจากรัฐบาล ในหมวดงบอุดหนุนทั่วไป สถาบันฯ จึงหารือว่า สถาบันฯ ต้องจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่มหรือไม่ อย่างไร